آزمایش Free T4 و تشخیص مشکلات تیروئیدی!

هورمون T4 یا تیروکسین، هورمون ترشح‌شده توسط غده‌ی تیروئید است. اختلال در عملکرد تیروئید باعث کم‌ یا زیادشدن این هورمون در بدن می‌شود. این اختلالات را کم‌کاری یا پرکاری تیروئید می‌گویند. علائمی مانند ریزش مو، خشکی پوست، کاهش یا افزایش وزن بی‌دلیل از علائم اختلالات تیروئید هستند. در صورت مشاهده‌ی این علائم در فرد، پزشک آزمایش‌های تیروئید را تجویز می‌کند. یکی از این تست‌ها، آزمایش Free T4 است. برای کسب اطلاعات بیشتر راجع‌به این اختلال و نحوه‌ی تشخیص آن با انجام آزمایش Free T4، ادامه‌ی این مطلب را از دست ندهید.

Free T4 در آزمایش خون چیست؟

هورمون تیروکسین یا T4 به دو صورت آزاد (FREE T4) و چسبیده به پروتئین (Bound T4) در جریان خون وجود دارد. هورمون T4 آزاد به‌صورت آزادانه در جریان خون موجود است و هرگاه که نیاز باشد، وارد بافت‌ها می‌شود. اما هورمون چسبیده به پروتئین نوعی از تیروکسین است که به پروتئین‌ها چسبیده و وارد بافت‌های شما نمی‌شود.

میزان T4 چسبیده به پروتئین به فاکتورهای زیادی از جمله میزان پروتئین رژیم غذایی بستگی دارد. به همین دلیل برای بررسی میزان T4 خون، میزان T4 آزاد را بررسی می‌کنند. نوع دیگری از این تست، آزمایش T4 کامل است که مقدار هر دو نوع هورمون تیروکسین را در بدن نشان می‌دهد. به طور معمول، نتایج به‌دست‌آمده از آزمایش Free T4 دقیق‌تر از آزمایش T4 کامل هستند.

چرا آزمایش Free T4 تجویز می‌شود؟

یکی از آزمایش‌هایی که برای تشخیص اختلال‌های تیروئید تجویز می‌شود، آزمایش Free T4 است. درصورتی‌که فرد علائم کم‌کاری یا پرکاری تیروئید را نشان دهد؛ برای بررسی عملکرد تیروئید این آزمایش را تجویز می‌کنند. این آزمایش به‌طورکلی برای تشخیص بیماری‌های زیر کاربرد دارد:

• کم‌کاری تیروئید: هیپوتیروئیدیسم یا کم‌کاری تیروئید زمانی است که غده‌ی تیروئید به اندازه‌ی کافی هورمون تیروئید ترشح نکند و در نتیجه میزان تیروکسین خون پایین بیاید. از دیگر موارد مربوط به کمبود هورمون تیروکسین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
  • التهاب تیروئید
  • تاثیر داروهای مختلف
  • کم‌کاری مادرزادی تیروئید
• پرکاری تیروئید: درصورتی‌که غده‌ی تیروئید بیشتر از حد نیاز بدن هورمون تیروکسین تولید کند؛ فرد مبتلا به پرکاری تیروئید می‌شود. بالا بودن سطح هورمون تیروکسین در خون ممکن است به دلایل زیر هم باشد:
  • التهاب تیروئید
  • گواتر
  • گره‌های سمی تیروئید
  • مصرف زیاد ید در رژیم غذایی
  • تومورهای غیرسرطانی غده‌ی هیپوفیز
• اختلالات غده‌ی هیپوفیز: این غده با ترشح هورمون TSH، ترشح هورمون تیروکسین توسط غده‌ی تیروئید را کنترل می‌کند. هرگونه اختلالی در این غده باعث بالا یا پایین شدن میزان هورمون تیروکسین در خون می‌شود. بالارفتن TSH باعث می‌شود تا غده‌ی تیروئید دستور بیشتری برای ساخت T4 دریافت کند. از سمت دیگر، برخی از اختلالات غده‌ی هیپوفیز کاهش هورمون TSH در جریان خون و در نتیجه کاهش تولید میزان T4 توسط تیروئید را در پی دارد.

اما TSH نرمال چه عددی است؟ میزان نرمال این هورمون در بدن بین 4/0 تا 4 MIU/L است. برای کنترل میزان این هورمون، علاوه بر آزمایش Free T4، آزمایش TSH نیز تجویز می‌شود. یکی دیگر از آزمایش‌های مرتبط با تشخیص اختلالات تیروئید و غده‌ی هیپوفیز، آزمایش fT3 است. T3 هورمونی است که از تجزیه‌ی T4 در بدن تولید می‌شود.

شرایط انجام آزمایش FT4

برای آزمایش تیروئید نیازی به ناشتا بودن ندارید. تنها درصورتی‌که قرار باشد از نمونه‌ی خون برای انجام آزمایش‌های دیگر نیز استفاده شود؛ ناشتا بودن الزامی است. اما حتما قبل از انجام آزمایش، داروهای مصرفی خود را به پزشک معالج اطلاع دهید. برخی از داروهای هورمونی روی میزان T4 خون تاثیر می‌گذارند؛ بنابراین شاید لازم باشد از چند روز قبل از انجام آزمایش، مصرف این داروها را قطع کنید.

علائم بالا یا پایین بودن Free T4 در آزمایش خون!

همان‌طور که قبلا اشاره شد، کم‌کاری و پرکاری تیروئید ازجمله بیماری‌هایی هستند که با آزمایش Free T4 تشخیص داده می‌شوند. میزان T4 و علائم این بیماری‌ها با یکدیگر تفاوت دارند. در ادامه‌ی این بخش، علائم بالا یا پایین بودن Free T4 را بررسی خواهیم کرد. اما توجه داشته باشید که برای تشخیص یک بیماری، پزشک تمامی آزمایش‌های تیروئید را در نظر گرفته و در کنار هم بررسی می‌کند.

علائم بالا بودن سطح Free T4 و پرکاری تیروئید

اگر به هایپرتیروئیدیسم مبتلا باشید؛ هورمون T4 آزاد خون شما بالا رفته و علائم زیر را نشان می‌دهید:

• استرس و اضطراب و تحریک‌پذیری
• کاهش وزن بی‌دلیل و بدون رژیم غذایی
• لرزش دست‌ها و ضعف عضلانی
• تعریق زیاد و حساسیت بالا نسبت به گرما
• ضربان نامنظم قلب
• انقباضات زیاد روده
• گواتر (بزرگ‌شدن غده‌ی تیروئید)
• اختلالات خواب و خستگی مداوم

علائم پایین‌ بودن سطح Free T4 و کم‌کاری تیروئید

اگر به هیپوتیروئیدیسم مبتلا باشید؛ هورمون T4 آزاد خون شما پایین رفته و علائم زیر را نشان می‌دهد:

• افزایش وزن بی‌دلیل و بدون پرخوری
• خستگی
• خشکی پوست
• خشکی و ریزش مو
• حساسیت بالا به سرما
• قاعدگی نامنظم یا سنگین و اختلالات ناباروری
• ضربان قلب پایین
• افسردگی

هومکا و تشخیص اختلالات تیروئیدی در منزل!

درمان اختلالات تیروئید و پیداکردن منشأ آن‌ها بسیار مهم است. اگر علائم کم‌کاری یا پرکاری تیروئید دارید و به هر دلیلی نمی‌توانید به آزمایشگاه مراجعه کنید؛ می‌توانید از خدمات سامانه هومکا بهره‌مند شوید. هومکا یک سامانه‌ی خدمات پزشکی و انجام آزمایش آنلاین تحت پوشش بیمه پایه و تکمیلی است. استان تهران و شهرهای کرج، شیراز، اصفهان، مشهد، تبریز، رشت، اهواز، قم و قزوین تحت پوشش خدمات هومکا قرار دارند.

کافی است با مراجعه به سایت www.homeca.ir یا تماس با شماره‌تلفن ۰۲۱۶۷۳۷۱ درخواست خود را برای انجام آزمایش fT3 و آزمایش Free t4 ثبت کنید. پس از دریافت این درخواست، مشاوران هومکا با شما تماس گرفته و توضیحات لازم را ارائه می‌دهند. تیم متخصصان هومکا، در وقت هماهنگ‌شده، با تجهیزات کامل و بهداشتی برای نمونه‌گیری به درب منزل شما مراجعه خواهند کرد. شما حتی برای دریافت نتایج آزمایش خود، نیازمند مراجعه به آزمایشگاه نیستید؛ زیرا جواب آزمایش دراسرع‎وقت روی پنل کاربری‌تان آپلود شده و متخصصان در تفسیر آن نیز به شما کمک خواهند کرد. برای انجام هرگونه آزمایش خون و ادرار، همین امروز با هومکا تماس بگیرید.