کاربرد قوانین گشتالت در طراحی | چطور با مغز مخاطب فکر کنیم؟

شاید گشتالت نام عجیبی باشد اما شرط می‌بندم همه شما با آن آشنا هستید. ما در دوره کودکی و شاید حتی در بزرگسالی، گاهی به آسمان چشم دوخته‌ایم و ابرها را شبیه به تصاویر مختلفی دیده‌ایم. شاید شاعران آن را نقاشی خدواند تفسیر کنند. اما می‌دانیم که این تصاویر فقط درک ذهن از محرک‌های دیداری است! قوانین گشتالت توضیح می‌دهند که ذهن انسان چطور محرک های دیداری را به چیزی که در گذشته دیده و درک کرده‌است نسبت می‌دهد. آشنایی با این قوانین به طراحان کمک می‌کند بتوانند با چشمان مخاطبان ببینند و با ذهن آن‌ها درک کنند. اگر می‌خواهید با گشتالت آشنا شوید و به طراح مورد علاقه مخاطبانتان بدل شوید تا انتهای این مطلب با آژانس دیجیتال مارکتینگ تاس همراه شوید و بخوانید:

• گشتالت چیست و از کجا آمده است؟
• چرا قوانین گشتالت در طراحی مهم هستند؟
• معرفی قوانین مهم گشتالت در طراحی 

پیش از آن که به پاسخ این سوال بپردازیم به تصویر متحرک زیر نگاه کنید و این که چه می‌بینید را در ذهن نگاه دارید و به ادامه مطلب بروید.

آیا شما هم یک سگ دالمیشن در حال دویدن را می‌بینید؟ فرم بدنش را تشخیص می‌دهید؟ نحوه گام برداشتن و تکان خوردن دمش کاملا واضح است؟

باید بدانید چیزی که می‌بینید اصلا سگ نیست چه برسد به این که دالمیشن بازیگوش در حال دویدن با دم سر بالا باشد! از لحاظ منطقی شما فقط چند نقطه سیاه درحال تکان خوردن روی یک صفحه سفید را دیده‌اید. اما ذهن شما با تصاویری که از سگ‌هایی که تاکنون دیده‌اید ثبت کرده‌است، تجسمی از سگ دالمیشن با تمام جزییات را برایتان ایجاد می‌کند. گشتالت تماما همین است!

نظریه گشتالت

سال ۱۹۲۰ میلادی بود و ماکس ورتهایمر ، کورت کوفکا و ولفگانگ کوهلر سه روانشناس آلمان بارها و بارها دورهم جمع می‌شدند و درباره مسائلی پیچیده‌ای بحث می‌کردند که لب کلام آن مباحث می‌شود : «چرا تا می‌گیم «ف» مردم می‌رن فرحزاد؟ » این مباحثات عمیق و پیچیده که ما آن را به اندازه کافی تنزل دادیم به نتایج شگفت انگیزی منجر شد : مغز برای درک و به خاطر سپردن بهتر اشیا و پدیده‌های از مجموع جزییات کوچک و محدود یک کل واحد را می‌سازد. همانطور که شما وقتی به این : ) دو نقطه و پرانتز نگاه می‌کنید و مفهوم لبخند برایتان تداعی می‌شود. در صورتی که لبخند واقعی یک صورت، با تمام اجزا نیاز دارد و این دو در بهترین حالت چشم و لب را تداعی می‌کنند. این پیچیده سازی اجزا ساده و کلی سازی جزییات از قوانین خاصی پیروی می‌کند که کاملا شناخته شده‌اند.

چرا قوانین گشتالت در طراحی مهم هستند؟

آیا دوست ندارید بدانید که چشم مخاطبان هنگام مواجه شدن با طراحی شما چه اطلاعاتی را به مغزشان می‌فرستد و چه مفهومی را برایشان تداعی می‌کند؟ اگر هنوز کنجکاوی‌تان به حد نیاز تحریک نشده به سه مزیت اصلی استفاده از قوانین گشتالت در طراحی توجه کنید:

۱. این قوانین به شما کمک می‌کند تشخیص بدهید در یک شرایط بخصوص از چه عنصر طراحی باید استفاده کنید. مفهومی که در ذهن دارید با سایه زدن در پس زمینه بهتر تداعی می‌شود یا با گرادینت؟

۲. این قوانین در واقع قدرت تاثیرگذاری بر درک بصری افراد را در اختیارتان قرار می‌دهند. با دانستن این قوانین می‌توانید مخاطبانتان را وادار کنید اقدامات خاصی انجام بدهند یا رقتار موردنظر شما را نشان بدهند. شگفت انگیز نیست؟به من یکی که احساس کریس آنجل بودن دست داد!

۳. و درنهایت، اصول گشتالت به شما کمک می کند تا محصولی را طراحی کنید که مشکل مشتری را برطرف کند و یا نیاز کاربر را به روشی زیبا، دلپذیر و حسی برطرف کند.

قانون اول گشتالت در طراحی: قانون شکل و پس زمینه

این قانون می‌گویید ذهن بشر همواره تمایل دارد در اشکال و تصویر‌های درهم تنیده، یک قسمت را به عنوان پس زمینه درنظر بگیرد و دیگری را شکلی که روی پس زمینه قرار گرفته است. برای همین است که این سوال فلسفلی گرچه تحت عنوان لطیفه، هنوز در جامعه دهان به دهان می‌چرخد: بالاخره گورخر سفید است با خطوط سیاه یا سیاه است با خطوط سفید؟ ذهن نمی‌تواند قبول کند که پس زمینه‌ای در کار نیست و این رنگنبندی توالی یکی در میان خطوط سیاه و سفید است.

قانون دوم گشتالت : بستار

طبق این قانون ذهن تمایل دارد هر شکل نا کاملی را برای خود کامل تفسیر کند. یعنی اگر تصویری از یک دایره ببینید که چندین قسمت آن پاک شده باشد، باز هم می‌توانید آن دایره را تشخیص دهید. در تصویر زیر عملا لامپی وجود ندارد. تنها چیزی که واقعا وجود دارد یک سرپیچ و دستی است که دور آن منحنی شده است. اما همه ما لامپ را می‌بینیم. چون طبق اصل بستار ذهن با استفاده از الگویی‌هایی که قبلا دیده است تصویر لامپ را تکمیل و قابل تشخیص می‌کند.

چطور از اصل بستار در طراحی استفاده کنیم؟

این اصلا نشان می‌دهد لازم نیست همه چیز را تصویر کنید. مغز آدم‌ها نیمی از کار را برایتان به عهده می‌گیرد. می‌توانید با وارد کردن کمترین عناصر در طراحی خود عمیق ترین مفاهیم را رقم بزنید. در واقع این قابلیت مغز به شما امکان می‌دهد استفاده از فضاهای مثبت را به حداقل برسانید و جای آن از فضاهای منفی (یعنی جایی که نبود یک المان باعث تداعی تصویر یا مفهوم می‌شود) کمک بگیرید. طاووس رنگارنگی که در لوگوی NBC می بینید حاصل همین تداعی مغز از فضای منفی بین چند شکل قطره اشکی رنگی است.

قانون سوم گشتالت: شباهت

ریاضی اول دبستان را به خاطر دارید؟ یکی از تمرين‌های لذت بخش آن دسته بندی شکل‌های مشابه بود. ذهن انسان به طور عادی تمایل دارد اشکال را براساس شباهتی که در شکل هندسی، رنگ و… دارد در یک گروه دسته بندی کند. برای همین است که لوگوی المپیک برای نشان دادن همبستگی مردم پنج قاره با پنج دایره یکسان طراحی شده است. و این پنج قاره فقط با رنگ متفاوت از یکدیگر تمایز داده می‌شوند.

قانون چهارم گشتالت: مجاورت

اصل مجاورت گشتالت می‌گوید اگر عناصر بصری در نزدیکی یکدیگر قرار بگیرند مغز تمایل دارد آن‌ها یک مفهوم واحد تصور کند. مثلا اگر سه تصویر یکسان را یک بار در نزدیکی یکدیگر و یک بار با فاصله در صفحه طراحی قرار بدهید، بیننده احتمالا دربار اول یک مفهوم برای آن می‌سازد که از ارتباط سه تصویر حکایت می‌کند. بنابراین اگر قرار است در طراحی خود از مفهوم واحد و کلی را به تصویر بکشید و در عین حال برخی مفاهیم جزیی دیگر را الفا کنید، می‌توانید المان‌های مختلف تصویر را به یکدیگر نزدیک کنید تا مردم آن را یک کل واحد در نظر بگیرند. این اصل به اندازه ای قدرتمند است که می‌تواند بر عناصر دیگر مانند تنوع شکل و رنگ نیز غلبه کند.

قانون پنجم گشتالت در طراحی: قانون پیوستگی

قانون پیوستگی ترکیبی از دو قانون مجاورت و شباهت است. یعنی اگر شما المان های شبیه به یکدیگر را در کنار هم قرار بدهید، ذهن مخاطبانتان می‌تواند ادامه‌ی آن را تصور کند. تصاویر بسیاری از امتداد و پیوستگی تا کنون دیده‌اید که با رعایت همین دو اصل ساخته شدند. بهترین و مشهورترین مثال‌های آن تصویر یک رشته DNA یا ریک قطار است.

برای تغییر ظاهر وب سایت خود یا بهتره مندی از خدمات UI  می توانید از خدمات طراحی ui  تاس استفاده کنید

جمع بندی

در این مطلب پنج قانون اصلی و پرکاربرد گشتالت در طراحی را بررسی کردیم. بخش تئوری را ما به شما ارائه کردیم و بخش خلاقیت را شما بایستی به کار هدیه کنید. در صورتی که سوالی درباره گشتالت‌ها یا طراحی UI/UX دارید می‌توانید از بخش نظرات از متخصصان ما در آژانس دیجیتال مارکتینگ تاس بپرسید. اگر تجربه ای در این زمینه دارید که فکر می‌کنید می‌تواند برای سایر کاربران مفید باشد نیز می‌توانید از همین بخش با دیگران به اشتراک بگذارید. فراموش نکنید همیشه می‌توانید برای خدمات دیجیتال مارکتینگ روی تاس حساب کنید