ROI یا بازگشت سرمایه و هرآنچه دیجیتال مارکترها باید درباره آن بدانند!

دنیای کسب و کار، به خصوص دنیای دیجیتال مارکتینگ دنیای قانون است. همه‌ی رفتارها، فعالیت‌ها، بازخوردها و هرچیزی که با آن مواجه می‌شویم، از الگوریتم‌های خاصی پیروی می‌کنند. برای آن که بتوانیم فعالیت اثربخشی داشته باشیم بایستی این الگوریتم‌ها را بشناسیم و با مفاهیم مالی نیز تا حد نیاز آشنایی پیدا کنیم. یکی از قوانینی که شاید به طور ناخودآگاه مطابق با آن رفتار می‌کنیم قانون بازگشت سرمایه است. سرمایه ما هرچه که باشد، با مشغول شدن در حرفه خودمان قدری از آن را صرف کرده و پیش‌بینی می‌کنیم در ازای آن مقادیری به دست آوریم. حالا اگر انتخاب‌های متفاوتی برای سرمایه‌گذاری پول و زمان خود داشته باشیم چه می‌شود؟ در حوزه دیجیتال مارکتینگ چطور تعیین کنیم کدامیک از فعالیت‌هایمان اثربخش‌تر بوده و بایستی تقویت شوند و کدام فعالیت‌ها باید کمرنگ تر شوند؟

اگر برای سردرآوردن از یک مفهوم ساده اما پرکاربرد آمادگی دارید، تا انتهای مطلب با آژانس دیجیتال مارکتینگ تاس همراه باشید و بخوانید:

• ROI یا بازگشت سرمایه چیست؟
• چطور نرخ بازگشت سرمایه را محاسبه کنیم؟
• ROI چه کاربردی در دیجیتال مارکتینگ دارد؟ 
• کارکرد ROI یا بازگشت سرمایه به چه صورت است؟

پیشنهاد می‌کنیم مطالعه کنید:

MPV چیست و چه کاربردی در دیجیتال مارکتینگ دارد؟

ROI یا بازگشت سرمایه چیست؟

فرض کنیم شما فردی هستید که پس از چندین سال کار کردن سرمایه‌ای نزدیک به N میلیون تومان را پس انداز کرده‌اید. در این برهه زمانی قرار است تصمیم بگیرید که با این مقدار چه فعالیتی انجام بدهید که سوددهی بالاتری از این سرمایه کسب کنید. آیا خرید ملک گزینه‌ی مناسبی است؟ راه‌اندازی یک کسب و کار چطور؟ سرمایه گذاری در بورس یا ارزهای دیجیتال؟ راه درست کدام است؟ راه درست را چطور تشخیص بدهیم؟

راه درست برای رسیدن به پاسخ این سوالات محاسبه و سنجیدن سود و هزینه‌ای است که برای هرکدام از این فعالیت‌ها در طی بازه زمانی یکسان رخ می‌دهد. این مقایسه و سنجش در مفهومی به نام بازگشت سرمایه خلاصه می‌شود.

بازگشت سرمایه یا ROI مفهومی است که تعیین می‌کند شما در فعالیت اقتصادی خود، در برابر هزینه‌هایی که کرده‌اید چقدر بازدهی و سوددهی رقم زده‌اید. به عبارت دیگر این مفهوم آنچه پرداخته‌اید و آنچه به دست آورده‌اید را با یکدیگر می‌سنجد و می‌گوید آیا ادامه این فعالیت به نظر منطقی می‌رسد یا خیر.

چطور نرخ بازگشت سرمایه را محاسبه کنیم؟

منظور از نرخ بازگشت سرمایه، سود حاصل از سرمایه‌گذاری را در قالب درصدی از هزینه‌ی اولیه است. در واقع با محاسبه نرخ بازگشت سرمایه، یک مقدار درصدی به ما نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری که انجام داده‌ایم تا چه میزان سودآوری داشته است. این نرخ پرکاربرد و مهم از یک فرمول بسیار ساده محاسبه می‌شود.

توجه: ROI مقداری ثابت برای تمام زمان‌ها نیست و بنابراین لازم است در فواصل زمانی به طور مرتب محاسبه شده و با توجه به آن تغییراتی در کسب و کار خود صورت بدهید.

ROI  چطور کار می‌کند؟

اجازه بدهید این سوال را با یک مثال پاسخ دهیم تا کاملا شفاف باشد. بیایید فرض کنیم شرکت شما ماهانه مبلغ ۱۰۰۰ دلار را برای تبلیغات کلیکی هزینه می‌کند. اگر درآمد ماهانه‌ی مستقیم شما از این کمپین (نه از فعالیت کل شرکت) مبلغ ۲۰۰۰ دلار باشد، ROI به این روش محاسبه می‌شود:

میزان سود: ۲۰۰۰دلار – ۱۰۰۰ دلار = ۱۰۰۰ دلار

سود / هزینه: ۱۰۰۰دلار/ ۱۰۰۰دلار = ۱/۱

نرخ بازگشت سرمایه: ۱/۱ * ۱۰۰= ۱۰۰٪

بنابراین نرخ بازگشت سرمایه شما ۱۰۰ درصد است و این یعنی هر دلاری که برای کمپین PPC  خود خرج می‌کنید، یک دلار سود برایتان به همراه می‌آورد.

حالا اگر شما ماهانه 1000 دلار برای آن کمپین خرج می كردید اما در عوض 1200 دلار فروش می دیدید، سود شما 200 دلار (1200 دلار – 1000 دلار) و بازده سرمایه شما 200 دلار (سود) تقسیم بر 1000 دلار (هزینه) = 0.20 یا 20٪ می‌شد. به عبارت دیگر، به ازای هر دلار هزینه شده در این کمپین 20 سنت سود می‌کردید.

به این ترتیب می‌توانید بازدهی فعالیت‌های مختلف را با یکدیگر مقایسه کنید. در نظر داشته باشید که برای حساب هزینه‌های ROI  بایستی تمام هزینه ها را محاسبه کنید. اگر برای کارهای جدید به یک لپ‌تاپ جدید و سریع‌تر نیاز داشته‌اید و آن را خریداری کرده‌اید، اگر نیرویی برای انجام کارهای جانبی استخدام کرده‌اید و… همه چیز باید به حساب بیاید. به این ترتیب می‌توانید اقداماتی که واقعا در نتیجه کار شما تاثیرگذار هستند را تشخیص داده و اقدامات آتی خود را نیز اصلاح کنید.

ROI و سنجیدن نسبت بازده به زمان

مقادیر عددی که معمولا در فرمول سرمایه به کار می‌گیریم مربوط به پول و هزینه‌های مالی هستند. در این قسمت به شما آموزش می‌دهیم که چطور میزان سوددهی فعالیت‌ها نسبت به زمانی که برای آن هزینه می‌کنید را محاسبه کنید.

کافی است متغیر پول برحسب دلار و ریال را به متغییر زمان با واحد ساعت جایگزین کنید. یعنی اگر فرض کنیم ماهانه مبلغ ۳ میلیون تومان در ازای ۴۰ ساعت کار در هفته کسب می‌کنید، ماهی ۱۶۰ ساعت زمان هزینه می‌کنید. نرخ بازگشت سرمایه شما ۳،۰۰۰،۰۰ تقسیم بر ۱۶۰ و معادل ۱۸.۷ هزارتومان است. یعنی هر ساعت از کار شما ۱۸ هزار و هفتصد تومان بازدهی دارد.

نرخ بازگشت سرمایه در دیجیتال مارکتینگ و چالش‌های آن

با تمام مزایایی که تا کنون برشمردیم، ROI  برای زمینه فعالیتی مثل دیجیتال مارکتینگ چالش‌هایی ایجاد می‌کند که در این قسمت به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

چالش گستردگی محدوده متغییرها

اولین محدودیت این مفهوم وجود فعالیت‌هایی است که به طور دقیق قابل ارجاع به یک سرمایه‌گذاری خاص نیست. مثلا مجموع فعالیت‌هایی که در راستای بهینه سازی موتورهای جستجو انجام می‌دهیم، روی بخش‌های مختلفی از سرمایه‌گذاری‌های مختلف تاثیر می‌گذارند. بنابراین ممکن است نتوانیم دقیقا تعیین کنیم که افزایش درآمد نتیجه مستقیم سئوی خارجی است یا به طور مثال فعالیت‌های شبکه اجتماعی!

گرچه ابزارهایی وجود دارند که تا حدودی این موضوع را روشن‌تر می‌کنند. مثلا Insight فیسبوک ممکن است تاثیر این شبکه اجتماعی در درآمد را تا حدودی روشن کند. یا ابزارهایی که میزان کلیک تبدیل را تعیین می‌کنند به همین شکل، اما پروسه قدری طولانی‌تر و مبهم تر می‌شود.

چالش ادغام شدن فعالیت‌ها

چالش بعدی در باره این واقعیت است که مشتریان شما تنها با یک اقدام به خرید نمی‌رسند و معمولا در اولین برخورد با شما محصولی خریداری نمی‌کنند. بلکه یک پروسه را طی می‌کنند. ممکن است ابتدا از طریق یک کمپین تبلیغات کلیکی با شما آشنا شوند، سپس شما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنند. بعد به وبسایت شما سر بزنند و در یکی از فرم‌های شما ایمیل ثبت کنند. سپس با یکی از ایمیل‌هایی که ارسال می‌کنید به خرید سوق داده شوند. در این مورد چطور می‌توان تعیین کرد که سود به طور دقیق حاصل از کدام یک از فعالیت‌های شماست؟

چالش ریاضی!

بگذارید به مورد دیگری اشاره کنیم. اگر به یک فعالیت تبلیغاتی رایگان که منجر به افزایش فروش می شود بپردازید، مخرج محاسبه ROI صفر است که منجر به بروز یک خطای ریاضی می شود. به عنوان مثال ، فرض کنیم۱۰ میلیون تومان از یک فعالیت بدون هزینه مثل پست اینستاگرام درآمد کسب کردید. اگر اعداد را در فرمول قراربدهید، ده میلیون تقسیم به صفر از لحاظ ریاضی معادل صفر است. در حالی که بازگشت سرمایه هرچه پایین‌تر باشد وضعیت بدتری را نشان می‌دهد، اما در این مورد میزان صفر در واقع نتیجه خوبی را رقم زده‌است. یعنی از هیچ ده میلیون تومان سود برایتان ساخته است.

برای حل این مشکل نیز می‌توانید از محاسبه نرخ بازگشت بر اساس زمان استفاده کنید. یعنی در این مثال اگر ساخت ویدیوی آن پست اینستاگرامی از شما ۶ ساعت وقت گرفته است، می‌توانید ۱۰ میلیون را به ۶ تقسیم کنید و بازگشت سرمایه زمانی را با سود خالص حساب کنید.

بهبود نرخ بازگشت سرمایه

در هر معادله‌ای برای افزایش هر فاکتور بایستی میزان فاکتور آن سوی تساوی را کاهش بدهیم. در این معادله اگر قرار است سود افزایش پیدا کند، یا هزینه‌ها بایستی کاهش پیدا کنند. یا سود خالص بیشتری ایجاد کنیم.

این افزایش سود و کاهش هزینه با توجه به آمارهای ثبتی دیگر و تحلیل‌هایی که بخش‌های دیگر فعالیت شما می‌دهد حاصل می‌شود. ممکن است بررسی های مدیران یک شرکت نشان بدهد که رپورتاژ آگهی سودبیشتری برایشان می‌آورد و شرکت مشابه دیگری تبلیغات کلیکی را موثرتر بداند. اما  به طورکلی کارشناسان حوزه‌های مالی براین باورند که این نرخ با چهار اقدام اصلی بهبود می‌یابد:

• نوآوری و ایجاد تمایز در محصول و خدمات و نوع ارائه آن‌ها 
• کمیت گرایی و ایجاد امکان بررسی و محاسبه مستقل بازدهی هر فاکتور
• طرح یک رویه سیستماتیک با استفاده از نتایج مستمر محاسبه و تحلیل ROI
• آموزش نیروهای کار در راستای اهداف و بازکردن دید این افراد نسبت به کسب و کار و بازگذاشتن دست این افراد در ابراز خلاقیت

جمع بندی

در این مطلب با مفهوم بازگشت سرمایه آشنا شدید، روش محاسبه نرخ بازگشت سرمایه، مزایا و چالش‌های آن را نیز آموختید. اگر هنوز سوالی در این زمینه در ذهن شما باقی مانده است می‌توانید در قسمت نظرات از ما بپرسید. فراموش نکنید که همیشه برای تمامی خدمات دیجیتال مارکتینگ می‌توانید روی تاس حساب کنید.